Sententia super Metaphysicam

Data i miejsce komentarza do Metafizyki Arystotelesa przysparzają wielu problemów. Nazwanie księgi Lambda księgą XII – tę nazwę Tomasz przyjął mniej więcej w połowie 1271 roku – skłania do datowania komentarza do ksiąg VII–XII po tej dacie; początek komentarza mógłby pochodzić z roku uniwersyteckiego 1270–1271; wreszcie komentarz do ksiąg II i III mógłby być wynikiem autokorekty lub jakiejś późniejszej redakcji. Praca nad tym dziełem, rozpoczęta w Paryżu, mogła zostać ukończona w Neapolu; przy obecnym stanie badań jedyną rzeczą pewną jest to, że komentarz ten jest wcześniejszy od De caelo et mundo, napisanego prawdopodobnie w Neapolu w roku 1272–1273.

Wydania:

  • Parma, t. 20, s. 245–654;
  • Vives, t. 24, s. 333–649 i t. 25, s. 1–229;
  • Marietti, wyd. R. M. Spiazzi, 1950.

Przekłady francuskie:

  • Métaphysique d’Aristote. Commentaire de Thomas d’Aquin, tłum. G.-F. Delaporte, 2 t., Paris 2012;
  • Prooemium i księga I, wykłady 1–3, tłum. J.-B. Échivard, w: J.-B. Échivard, Une introduction à la philosophie: Les proèmes des lectures de saint Thomas d’Aquin aux oeuvres principales d’Aristote, t. 4, Paris 2007, s. 31–68.

Przekłady angielskie:

  • Commentary on the Metaphysics of Aristotle, tłum. J.P. Rowan, 2 t., Chicago 1964;
  • Commentary on Aristotle’s Metaphysics, tłum. J.P. Rowan, przedmowa R. McInerny, Notre Dame 1995.

Przekład włoski:

  • Commento alla Metafisica di Aristotele, testo integrale di Aristotele, wstęp, tłum. L. Perotto, 3 t., Bologna 2004–2005.

Przekłady hiszpańskie:

  • Comentario de Santo Tomás al libro Gamma de la Metáfisica, tłum. J. de C. Sola, Burgos 1958;
  • przekład komentarza do paru ksiąg Metafizyki wydano w serii Cuadernos de Anuario Filosófico, Serie Universitaria Uniwersytetu w Navarra, Pamplona 1998: księga IV, V, VI, VII, VIII, i X (przekład komentarza do każdej księgi wydany w osobnej broszurze).