Tomasz Gałuszka OP
ISBN 978-83-61989-41-7
Wydawnictwo Esprit, Kraków 2011
s. 376, format 165×235 mm
Lectura super Matheum jest jednym z tych dzieł Tomasza z Akwinu, które być może na zawsze miało pozostać nieznane szerszemu gronu odbiorców. Zachowane jedynie w notatkach (reportationes) dwóch studentów – Piotra z Andrii i Leodegara z Besançon – nie zostało przez Tomasza ani zredagowane, ani autoryzowane. Najprawdopodobniej też nigdy nie dowiemy się, czy dominikanin w ogóle zamierzał upublicznić swoją propozycję interpretacji Ewangelii wg św. Mateusza. Jeżeli jednak rzeczywiście dzieło to powstało jakby bez wiedzy samego autora, to niewątpliwie otrzymaliśmy wyjątkową okazję, by przyjrzeć się Tomaszowi w trakcie zwyczajnej pracy dydaktycznej w zakonnym studium generale.
Publikowana rozprawa składa się z dwóch części. Pierwsza część, zatytułowana “Studium historyczno-krytyczne”, pełni funkcję obszernego wstępu do edycji tekstu; drugą część przedstawionej rozprawy stanowi edycja krytyczna pierwszej z trzech części Lectura super Matheum. Podstawowym zadaniem autora było ustalenie tekstu Lectura oraz w miarę możliwości rozpoznanie jego warstwy źródłowej, ponadto drugorzędnym celem było zaproponowanie nowego modus edendi Tomaszowego komentarza do dalszych 26 rozdziałów Ewangelii wg św. Mateusza oraz pozostałych jego komentarzy biblijnych. Można wskazać szereg elementów, które pojawiły się tutaj po raz pierwszy w długiej historii edycji dzieł Akwinaty, w tym podział aparatu źródłowego na aparat źródeł biblijnych i pozabiblijnych. Motywowane było to z jednej strony specyfiką każdej z tych grup źródeł, a z drugiej strony dobrem czytelnika, który w ten sposób otrzymuje edycję bardziej przejrzystą i czytelniejszą.
Autor, o. dr Tomasz Gałuszka OP, pracownik Dominikańskiego Instytutu Historycznego, otrzymał za tę książkę Nagrodę “Studiów Źródłoznawczych” im. prof. Stefana Kuczyńskiego dla najlepszych polskich książek z dziedziny źródłoznawstwa i nauk pomocniczych historii oraz książkowych edycji źródłowych z zakresu średniowiecza i okresu nowożytnego do końca XVIII w.