Tomasz z Akwinu. Życie, myśl i dzieło

James A. Weisheipl OP

tłum. C. Wesołowski
Poznań, W drodze, 1985
519 s., 19,5 cm
ISBN 83-85008-10-1.

 

 

 

 

Streszczenie:

Klasyczne wprowadzenie o. Weisheipla jest książką specyficzną. Aby zrozumieć jej wartość dla każdego tomisty w pracy nad Tomaszem i jego myślą nie od rzeczy będzie porównanie tego właśnie wprowadzenia z rolą, jaką dla każdego botanika spełnia … klucz do oznaczania roślin. Oczywiście z kluczem takim trzeba się kiedyś szczegółowo i rzetelnie zapoznać, a nawet po prostu należy się go nauczyć, niemniej jednak każdy botanik będzie go trzymał pod ręką i sięgał doń często – zawsze ilekroć wybierać się będzie w teren swoich badań. Podobni jest z książką Weisheipla – można ją przeczytać „od deski do deski”, niemniej jednak nie raz trzeba będzie po nią sięgać pracując nad konkretnym zagadnieniem, czy konkretnym dziełem św. Tomasza.

Jeśli na przykład zainteresuje nas dziełko De æternitate mundi wystarczy otworzyć książkę gdzieś przy końcu, na katalogu dzieł, który nie tylko podpowie nam kiedy i gdzie tekst powstał, ile zachowało się kompletnych rękopisów i jakimi wydaniami obecnie dysponujemy, ale też określi nam stopień pewności, co do autentyczności dzieła i kontekstu powstania, a wreszcie odeśle nas w głąb książki, gdzie znajdziemy szczegółowy historyczny i ideowy kontekst powstania dziełka i wszystkie możliwe informacje uczciwie oparte na źródłach.

Sam autor tak pisał o swoim dziele: „Zasiadając do pisania tej książki postanowiłem, że ma to być taka książka, jaką powinienem był sam przeczytać, gdy zaczynałem moje studia tomistyczne ponad trzydzieści lat temu. Ta myśl była dla mnie zawsze najważniejsza. W miarę jednak rozwoju dzieła przekonywałem się, że piszę książkę, która powinna stale leżeć na mojej półce, nie tylko po to, żeby się do niej odwoływać, lecz również po to, żeby ją stale poprawiać, gdyż wciąż jest jeszcze mnóstwo spraw dotyczących życia, myśli i dzieła Tomasza, których naukowcy nie znają bądź nie rozumieją. (…) Jest moim szczerym pragnieniem, aby ta książka stała się pomocą na drodze poszukiwania filozoficznej i teologicznej prawdy. W nadchodzących dziesięcioleciach możemy się spodziewać ożywionego zainteresowania studiami nad doktryną Tomasza z Akwinu. To ożywione zainteresowanie nie będzie być może udziałem ośrodków kościelnych, lecz raczej świeckich oraz indywidualnych naukowców. Mając to na uwadze pokusiłem się o podanie możliwie pełnego obrazu życia, myśli i dzieła Tomasza. (…) Gdy ma się na uwadze gwałtowną opozycję wobec tomizmu w szkołach współczesnych, to trudno oprzeć się przekonaniu, że następnych kilka dziesięcioleci cechować będzie tendencja przeciwna, skłaniająca do głębszego i bardziej realistycznego poznania „Powszechnego Doktora”, którym jest Doctor Communis Średniowiecza”.

Spis treści:

Od wydawcy

Przedmowa

ROZDZIAŁ I – Wiek chłopięcy na Sycylii i dominikańska młodość (1224/5–52)

Wiek chłopięcy w Królestwie Sycylii (1224/5–44)
Wiek młodzieńczy w Zakonie Braci Kaznodziejów (1224–52)

ROZDZIAŁ II – „Sentencjariusz” w mieście filozofów (1252–56)

Klasztor św. Jakuba i uniwersytet
„Sentencjariusz” w Paryżu (1252–56)
Opozycja na uniwersytecie paryskim przeciw zakonom żebraczym (1252–57)

ROZDZIAŁ III – Katedra mistrza świętej teologii w Paryżu (1256–59)

Promocja mistrza świętej teologii (wiosna 1256)
Magister in sacra pagina
Działalność pozaprogramowa

ROZDZIAŁ IV – Mistrz Świętej Teologii w Prowincji Rzymskiej (1259–65)

Z Urbanem IV w Orvieto (1261–65)
Pod wpływem teologii greckiej
Święto Bożego Ciała

ROZDZIAŁ V – Mistrz regens w Rzymie i lektorat w Viterbo (1265–68)

Mistrz regens w konwencie świętej Sabiny, Rzym (1265–67)
Summa teologii: Część pierwsza (1266–68)
Z Klemensem IV w Viterbo (1267–68)

ROZDZIAŁ VI – Na katedrze w Paryżu po raz drugi (1269–72)

Obowiązki profesorskie oraz Summa
Zakony żebracze wobec odnowionej opozycji
Łaciński awerroizm i komentarze do Arystotelesa
Tomasz a scholastyczny augustynizm

ROZDZIAŁ VII – Ostatnie lata życia i pierwsze lata po śmierci (1272–1323)

Regens w Neapolu i trzecia część Summy
Załamanie i ostatnia podróż (6 grudnia 1273 – 7 marca 1274)
Kontrowersje, potępienie i kanonizacja (1274–1323)

Chronologia życia św. Tomasza z Akwinu

Krótki katalog dzieł autentycznych

Syntezy teologiczne
Dysputy akademickie
Komentarze do Pisma Świętego
Inne komentarze
Pisma polemiczne
Traktaty na wybrany temat
Opinie naukowe
Listy
Dzieła liturgiczne i kazania
Dzieła o wątpliwej autentyczności

Bibliografia

Główne źródła
Wybrane opracowania pomocnicze
Bibliografia polska

Indeks osobowy
Indeks rzeczowy