Erasmiana minora. Studia i szkice o pisarstwie filozoficznym i religijnym Erazma z Rotterdamu

Juliusz Domański

Instytut Tomistyczny, Instytut Filologii Klasycznej UW
Warszawa: 2017
390 s.; 29 cm
ISBN: 978-83-942829-0-5

Dystrybutorem publikacji IT
jest Wydawnictwo W DRODZE

 

 

 

 

Książka jest zbiorem tekstów poświęconych Erazmowi z Rotterdamu i jego koncepcji filozofii, historiozofii oraz dziełu Podręcznik żołnierza Chrystusowego. Poszczególne artykuły różnią się formą i rodzajem literackim: obok krótkich rozpraw i szkiców są tu też bardziej obszerne studia. Wszystkie łączy jedno: są owocem kilkudziesięciu lat pracy prof. Juliusza Domańskiego nad mniej znanymi motywami myśli Erazma.

Jak zauważa sam autor, „chrześcijaństwo jako ‘filozofia Chrystusa’ to dla Erazma, po pierwsze, moralne przesłanie Ewangelii, po drugie – możliwie najpełniejsze urzeczywistnianie tego posłania w osobowościach, postawach i życiu chrześcijan. Erazm nie odrzuca bynajmniej tych elementów ewangelicznego przesłania, którym by można nadać nazwę teoretycznych, nie odrzuca, inaczej mówiąc, chrześcijańskich dogmatów. Nie należy, jak to czyniono nieraz, upatrywać w nim ani przedstawiciela chrześcijaństwa bezwyznaniowego, ani tym bardziej przedstawiciela, avant la lettre, etyki niezależnej, ani nawet prekursora oświeceniowej religii racjonalnej i oświeceniowego deizmu”.

Spis treści:

Od autora

Część pierwsza: HUMANISTYCZNA HISTORIOZOFIA

1. „Nova” i „vetera” w oczach Erazma. Przyczynek do analizy pojęć i ich wartościowania

2. Erazma z Rotterdamu List o filozofii ewangelicznej

3. Erazmiańska republika literacka

4. Erazma z Rotterdamu List dedykujący kardynałowi Wawrzyńcowi Campeggio Parafrazę Listu św. Pawła do Efezjan oraz innych Listów Pawłowych

Część druga: WOKÓŁ FILOZOFII I BONAE LITTERAE

1. Kilka uwag o postawie Erazma wobec filozofii

2. Erazm z Rotterdamu i jego filozofia

3. Filozofia i retoryka u Erazma

4. Humanistyczna formacja pisarzy i myślicieli XV–XVI wieku

5. Późny erazmianizm jako przezwyciężenie ograniczeń literackiego humanizmu

Część trzecia A: ZE STUDIÓW NAD ENCHIRIDIONEM — ZAWARTOŚĆ IDEOWA I FORMA LITERACKA

1. Dwie glosy do Enchiridionu

2. De bonarum litt erarum in theologiam reditu. Mikołaja Gerbela przedmowa do wydania Enchiridionu Erazma z 1515 roku

Część trzecia B: ZE STUDIÓW NAD ENCHIRIDIONEM — PRZYCZYNKI DO TEKSTU

1. O Enchiridionie Erazma kilka spostrzeżeń filologa

2. Krótka glosa do pewnego nie dość jasnego miejsca w Enchiridionie Erazma

Część czwarta: POPRZEDNICY I EPIGONI

1. Św. Tomasz z Akwinu i humanizm biblijny Erazma

2. Fausta Socyna Explicatio primae partis primi capitis Euangelii Ioannis i egzegeza erazmiańska

3. Wpływ erazmianizmu i reformacja w Polsce

Wykaz pierwodruków

Indeks osobowy